man huiselijk geweld

In het merendeel van mijn artikelen, spreek ik over hij als dader. Dit komt omdat mannen vaker dader zijn en geen slachtoffer. Campagnes en informatie tegen en over huiselijk geweld zetten de vrouw als slachtoffer neer en de man als dader. In dit artikel onthul ik de harde waarheid over de man slachtoffer huiselijk geweld.

De kennis die in dit artikel naar voren komt, heb ik voor het grootste gedeelte te danken aan het onderzoek van Emiel Smulders “Huiselijk geweld, beeldvorming en waarheid”. Emiel is werkzaam voor slachtofferhulp, geeft training in non violent communication en heeft gezinnen geholpen.  Zijn onderzoek heeft wat teweeg gebracht onder hulpverleners. Je zou kunnen zeggen, de ogen geopend.

Want zeg nou zelf, had jij gedacht als man slachtoffer huiselijk geweld te zijn? Waarom komt de man er niet mee naar voren? Waarom is Nederland nog steeds zo gefocust op de vrouw als slachtoffer?

Antwoorden op deze vragen komen in dit artikel aan bod. Een artikel vol feiten en gegevens. Er zal een wereld worden onthuld, voor zover je er nog niet mee bekend bent. Want ook de man heeft erkenning nodig als het aankomt op mannelijke slachtoffers huiselijk geweld. Wel degelijk kan de man slachtoffer huiselijk geweld worden. Ze gaan anders om met een relatie in geweld. Ze hebben andere overlevingsstrategieën dan de vrouw en ander slachtoffergedrag. Denk aan het slapen in de auto, het beschermen van de dader (als man kun je toch geen geweld van een een vrouw ondergaan….), etc. Ze worden daarom veel minder serieus genomen, terwijl wel degelijk mannen slachtoffer huiselijk geweld kunnen zijn.

Zoals gezegd, zullen er veel feiten volgen. Feiten die voor inzicht in de situatie van huiselijk geweld tegen mannen brengt. Door deze feiten hoop ik de mannen een plekje te geven waar ook zij gezien mogen worden en zij met hun verhaal naar buiten durven te komen. Laat een reactie achter onder het artikel. Daarmee steun je anderen.

In dit artikel komen resultaten naar boven op basis van onderzoeken daterende van 1983 tot 2003. Dit houdt niet in dat er wijzende vingers ontstaan naar de ander. Hoewel mijn ex maar wat graag gaat zeggen: “Zie je wel. Het is allemaal jouw schuld.” Dit artikel is geschreven om inzicht te geven in het slachtoffer dader beeld en de wisselwerking die binnen een relatie kan plaats vinden. Het is geen eenzijdig gebeuren. Ook wel de spiraal van geweld genoemd.

Standaard beeld van huiselijk geweld

Je hebt vast wel eens in Google “Huiselijk Geweld” getypt, tenminste dat kan ik me voorstellen als je op dit artikel terecht bent gekomen. Je hebt vast ook de afbeeldingen gekeken? Anders nog even snel doen. Je ziet voornamelijk afbeeldingen van vrouwen die in elkaar zijn geslagen met of zonder een agressieve man. Of kinderen die weggedoken zitten voor de agressieve man/vader.

En als je onder verbaal geweld kijkt, zie je hetzelfde gebeuren met her en der een schreeuwende vrouw naar een angstige man. Hier lijkt een evenwichtiger beeld te ontstaan. Alleen is verbaal geweld jammer genoeg een ondergesneeuwde vorm van huiselijk geweld. Maar goed daar wil ik het nu niet over hebben. Wel over de man als slachtoffer van huiselijk geweld en het standaard beeld wat ik hier probeer te schetsen.

vrouw huiselijk geweld

Toch is het standaard beeld langzaam aan het veranderen. Er komen organisaties waar mannen terecht kunnen of anoniem verhaal kunnen doen als bij bijvoorbeeld “mannen kom op”. Ook is er bijvoorbeeld een mannenopvang bij het steunpunt huiselijk geweld te Utrecht (Moviera) of via blijf-van-mijn-lijf. Ook kun je terecht bij mannenmishandeling. Er worden af en toe artikelen geschreven zoals het artikel van de NOS “Mannen steeds vaker slachtoffer van huiselijk geweld” uit 2011. En in 2013 is er een aflevering over gemaakt in het programma Achter gesloten deuren van Net5 getiteld Vechtrelatie.

Ondanks deze verschuiving, blijven de cijfers afschrikwekkend. De man als dader zou 80 vrouwen op jaarbasis ombrengen en voor 98% schuldig zijn aan al het huiselijk geweld.

Deze getallen zijn voor het eerst genoemd door Annemarrie Brughuis, officier van justitie in Arnhem, in een tv-programma B&W in oktober 1999.  B&W was een discussieprogramma op televisie van 1997 tot 2005, volgens Wikipedia. Het Centraal Bureau voor de Statistiek is het hier niet mee eens. Zijn noemen 978 personen die opzettelijk om het leven zijn gebracht in de periode 1996-2000 waarvan 70% (7 op 10) mannen zijn. Dat zijn dus 58 vrouwen op jaarbasis. Motieven zijn roof, seksueel geweld of onbekende redenen. Ze noemen zelfs dat in 90% van de gevallen een mannelijke dader is. 

Het beeld dat mannen daders zijn, blijkt hardnekkig te zijn. Ook ik heb dat beeld. Dat zie en lees je in mijn artikelen terug. Mannen hebben nu eenmaal een aggressieve aard. Ik bedoel, ze jaagden vroeger op wild, ze voeren vreselijke oorlogen, plegen zinloos geweld en mishandelen hun vrouwen. Dat haalt niet weg, dat wel degelijk de man slachtoffer huiselijk geweld kan zijn. Dat wil niet per definitie zeggen dat de vrouw de dader is, het kan ook een andere man zijn in een homorelatie.

Genderpolarisatie

Zo even een duur woord tussendoor. De letterlijke vertaling is geslachttegenstellingen. Met andere woorden de tegenstellingen in geslacht als de man als dader en vrouw als slachtoffer. Het zwart wit principe. En dit vertekende beeld leeft ook binnen de hulpverlening.

Wij zijn er ondertussen wel aan gewend geraakt. Mannen dader en vrouw slachtoffer. Zelfs als het om kinderen gaat worden de meisjes afgebeeld als slachtoffer en jongetjes zelden. Je zou jezelf eens kunnen afvragen of deze interpretaties wel juist zijn? Spreken ze de waarheid?

Roger Eldrigde van oa de site battered man (Engelstalig) somt een aantal excuses die de vrouw kan aandragen voor gewelddadig gedrag (wat niet inhoudt dat het als een ‘excuus’ moet worden gezien):

(vertaald) Wanneer een vrouw gewelddadig is, voorziet de maatschappij haar van een lijst van excuusjes: Post natale depressie, stress, PMT (premenstrual tension = spanning voorafgaand aan de menstruatie), eetstoornissen, persoonlijkheidsstoornissen, menopauze, verslavingen, jeugdtrauma’s, provocatie/uitdaging, zelfverdediging etc. Hoewel mannen gevoelig zijn voor deze problemen, hoeven ze het geweld niet te ondergaan als consequentie.

Er is voor huiselijk geweld geen excuus. Of nu mannen slachtoffer huiselijk geweld zijn of vrouwen. Het maakt niet uit. Het kan een ieder overkomen en als er hulp wordt gezocht is het belangrijk dat we ons denkbeeld verruimd hebben voor mannelijke slachtoffers huiselijk geweld.

huiselijk geweld folders

Beeld- en tekstvorming

Deze kennis is niet nieuw. Het artikel wat je nu leest, is niet baandoorbrekend. Schijnt geen helder licht op onbekend terrein. Het artikel van Emiel is geschreven in 2007 en de aflevering van achter gesloten deuren is van 2013 en nog steeds relevant. Toch is campagne materiaal niet aangepast.

Hierboven zie je een reeks folders over huiselijk geweld. Zo worden ze afgedrukt. Dit is de boodschap die ze meebrengen. Teksten spreken in de hij-vorm bij de dader en de zij-vorm bij het slachtoffer “Bart slaat zijn vrouw”.

Je zou toch verwachten dat gedurende de tijd toch wel aanpassingen zouden moeten zijn doorgevoerd, meer onderzoeken, meer bekendheid. Toch is dit jammer genoeg niet terug te vinden. De man slachtoffer huiselijk geweld, lijkt nog steeds een ongrijpbare gedachte.

En wat dacht je van de Europese campagne “Doorbreek de stilte” (download een pdf bestand). In de campagne staat heel duidelijk dat de man als dader wordt gezien en de vrouw als slachtoffer. Tevens vermelden ze daar dat 98% van de slachtoffers vrouw zijn en dus 2% man slachtoffer van huiselijk geweld kan worden gezien. Kijk eens naar het onderzoek van Advies en Onderzoekgroep van Beke, het onderzoek “Binnen zonder kloppen”. In dit onderzoek komt ook naar voren dat 98% van de personen die zich schuldig hebben gemaakt aan huiselijk geweld man zijn. Waar komen deze cijfers vandaan?

Wat feiten en cijfers je niet vertellen

Hoe komen ze aan die 98%? Het lijkt erop dat het getal nergens op is gebaseerd. Alsof het uit de lucht is komen vallen en dat nu in alle onderzoeken wordt betrokken. En dan ben jij die ene man die volgens dit getal tot de 2% behoort van huiselijk geweld tegen mannen.

Emiel ging op zoek naar buitenlandse gegevens om meer cijfers en feiten te vinden over partnergeweld. En dit onderzoek van Emiel kwam uit op een evenredig percentage tussen man en vrouw. Dit blijkt uit het onderzoek van Conflict Tactics Scale waar meer dan 77000 personen bij betrokken zijn. Hoewel daar wel kanttekeningen aan te maken zijn.

Een interessant paper is de “The debat over man versus women’s family violence” uit 2006 (download een Word document).

Hieruit blijkt oa dat de CTS (Conflict Tactics Scale) een instrument is waar kritiek op geleverd word. Ze verzamelen geen informatie over de intensiteit, context, consequenties of bedoeling van de actie. Ze focussen zich op het tellen van een serie gewelddadige acties, waarbij geweld gedefinieerd wordt als een persoon die één of meerdere van deze acties pleegt en andere acties hetzelfde behandeld. Ze vertellen niet of het een op zichzelfstaand incident was of onderdeel van een patroon. Ze negeren wie het geweld initieerde, nemen aan dat het geweld voortkomt uit woede en niet instrumenteel om iemand te beheersen, negeren de historie van geweld in de relatie en verwaarlozen de vraag wie gewond is. Ook wijst bewijs uit dat vrouwen en mannen het oneens zijn welk geweld was gebruikt en hoe vaak, en dat vrouwen eerder geweld toegeven. Ook negeren ze het geweld na een scheiding. Terwijl onderzoek uit Australië (ABS 1196 – pdf) en internationale data (Dobash & Dobash 2004) uitwijst dat dit de meest gevaarlijke periode voor de vrouw is.

Daarnaast verschilt het geweld van vrouwen en mannen in termen van natuur, frequentie, intentie, intensiteit, fysieke verwondingen en emotionele impact. Bedreigingen worden meer door mannen geuit. Fysieke verwondingen worden vaak door de man op de vrouw gedaan, en het is waarschijnlijker dat zij ernstiger verwondingen teweeg brengen. Vrouwen en mannen zijn het er over eens dat het vrouwelijk geweld minder ‘serieus’ is. Mannen ervaren emotioneel geweld als niet noemenswaardig, terwijl vrouwen bang worden, zich hulpeloos voelen, gevangen etc.

Tot slot haalt het onderzoek onderuit dat de man slachtoffer huiselijk geweld is voor zo’n 50% in de gevallen. Daarvoor draagt het deze 2 punten aan:

#1 Vadersgroepen: de groepen richten zich op geweld van de vrouw op de man, terwijl het meeste geweld wordt aangedaan door andere mannen in homorelaties.

#2 Beschermen van daders: zolang er geen medische dossiers zijn die het geweld aantonen, bestaat het niet

Emiel heeft in een tabel resultaten van zijn onderzoek weergegeven welke voor een deel gebaseerd zijn op de uitkomsten van de Conflict Tactics Scale (CTS). Dit is zijn tabel met de volgende gegevens: 

Een steekproef van 204 vrouwen en 104 mannen die veel uitgingen en verkering zochten deed mee aan een onderzoek naar geweld tijdens het zoeken naar verkering. De auteurs zeggen dat beide geslachten in gelijke mate toegaven dat ze geweld hadden gebruikt.

Aizenman, M. & Kelley, G. 1988 The incidence of violence and acquaintance rape in dating relationships among college men and women. Journal of College Student Development, 29, 305-311.

Uit meta-analyses van geslachtsverschillen in fysieke agressie komt naar voren dat vrouwen eerder dan mannen “een of meer daden van fysieke agressie plegen en dat ook vaker doen”. De vrouwen liepen iets meer kans op verwondingen, 62% van de gewonden was vrouw.

23 ongetrouwde jonge (‘dating’) stellen completeerden de Conflict Tactisc Scale. De resultaten geven aan dat vrouwen significant eerder geweld gebruikten dan hun mannelijke partners. De auteurs rapporteren ook dat “de mate van overeenstemming tussen de partners hoog was” (over wie het eerste geweld gebruikte) en dat er weinig verband was tussen geweld vroeger en nu.

Archer, J., & Ray, N.1989 Dating violence in the United Kingdom a preliminary study. Agressive Behavior, 15, 337-343

De onderzoekers gebruikten de Conflict Tactics Scale bij een groep van 270 studenten (95 mannen, 175 vrouwen) en noteerden dat 30% van de mannen en 49% van de vrouwen rapporteerden dat ze een of andere vorm van agressie hadden gebruikt in de periodes dat ze verkering hadden, waarbij een groter percentage van vrouwen aangaf dat ze een ernstige vorm van geweld hadden gebruikt.

Arias, I., Samios, M., & O’Leary, K.D.1987 Prevelance and correlates of physical aggression during courtship. Journal of Interpersonal Violence, 2, 82-90

De Conflict Tactics Scale werd losgelaten op een steekproef van 103 mannelijke en 99 vrouwelijke studenten. De mannen en de vrouwen hadden een vergelijkbare ervaring met geweld met hun ‘afspraakjes’. 19% van de mannen en 18% van de vrouwen gaf toe gewelddadig te zijn geweest. Een significant groter deel van de vrouwen achtte zelfverdediging een legitieme reden voor mannen om agressief te zijn, terwijl een groter percentage van de mannen slaan een legitieme reactie vond voor een man of vrouw bij overspel.

Arias, I. & Johnson, P.1989 Evaluations of pshysical aggression among intimate dyads. Journal of interpersonal Violence, 4, 298-307.

461 college studenten werden ondervraagd, 168 mannen en 293 vrouwen, over het gebruik van geweld tijdens de verkering. Gevonden werd dat 15% van de mannen toegaf de partner te hebben mishandeld tegen 21% van de vrouwen.

Vernard, M. L., & Bernard, J. L.1983 Violent Intimacy: The family as a model for love relationships. Family Relations, 32, 283-286

526 Universitaire sutdenten (167 mannen, 359 vrouwen) vulden de Conflict TActics Scale in. Beide geslachten waren ongeveer even gewelddadig, maar de vrouwen rapporteerden in 9% van de gevallen dat ze begonnen waren tegen 3% van de mannen.

Billingham, R.E., & Sack, A. R.1986 Courtship violence and the interactive status of the relationship. Journal of Adolexcent Research, 1,315-325

In interviews met 1200 steekproefsgewijs geselecteerde Canadezen (489 mannen, 711 vrouwen) werd gevonden dat vrouwen eerder geweld gebruikten dan hun mannelijke partners.

Bland, R., & Orn, H.1986 Family violence and psychiatric disorder. Canadian Journal of Psychiatry, 32,129-137

De auteurs rapporteren dat in een groep van 94 militaire echtparen de vrouwen rapporteren dat 11% van de vrouwen en 7% van de mannen geweld gebruikten.

Bohannon, J.R., Dosser Jr., D. A., & Lindley, S.E.1995 Using couple data to determine domestic violence rates: An attemp to replicate previous work. Violence and Victims, 10, 133-41.

In een groep van 161 studenten zegt 34.3% van de vrouwen (n=35) dat ze het slachtoffer zijn van geweld van hun partner tegen 55,9% (n=33) van de mannen.

Bookwala, J.2002 The role of own and perceived partner atachment in relationship aggression. Journal of interpersonal Violence, 17, 84-100

Zo, je zou bijna de conclusie trekken dat we met z’n allen de vinger naar de vrouw gaan wijzen. Dan zou je dus als man je eigen gedrag gaan verexcuseren. En dat is toch niet wat je zou willen? Ondanks de wisselwerking, wie wie triggert, wie begon of wie het hardste sloeg, geweld in een relatie is desastreus. Het kenmerkt een ongezonde relatie. Angst overheerst in plaats van liefde. Onvoorwaardelijke liefde versus onvoorwaardelijke afkeer. Er is NOOIT een excuus voor geweld.

Vergeet niet wat er voor kritiek is op het CTS. Daarnaast vanuit welk oogpunten vadergroeperingen zich bewegen. To slot is het belangrijk om te onthouden, dat men de man niet kan uitsluiten van geweld. Mannelijke slachtoffers huiselijk geweld zijn niet onwaarschijnlijk. Het zal een ander soort geweld zijn, waarbij het waarschijnlijker is dat een andere man dader is.

De man slachtoffer huiselijk geweld

Wie hoort hem? Aangezien hij de relatie op deze manier enkel overleeft en zichzelf kwijtraakt, probeert hij vast en zeker zijn stem te laten klinken. Alleen het lijkt alsof het niet lukt. Hoe komt dat?

Mannen hebben andere overlevingsstrategieën dan vrouwen. Zo hebben ze geen netwerken waar je over dit soort onderwerpen kunt praten. Zie je ze al bij de buren aanbellen met een blauw oog met het verhaal dat hun vrouw hen heeft geslagen of een andere man? Het is een maatschappelijk beeld wat bij de ander niet is verandert. Eén belletje verandert dat niet. Dus het daaruit voortvloeiende tweede punt, is het feit dat ze niet worden geloofd. Het wordt gebagatelliseerd of het vermoeden rijst dat de vrouw zich nu een keer heeft verdedigd etc. Ook blijven de mannen loyaal aan hun partners. Tot slot is er een vergrootte angst om de kinderen kwijt te raken en in de armen van agressie achter te moeten laten. Een realistische angst als je beseft dat het beeld in Nederland nu eenmaal heerst dat er geen mannen slachtoffer huiselijk geweld zijn.

Een schokkend voorbeeld is het meisje van Nulde. Een vader die niet werd gehoord en overal tegen aan schopte. Het ergste wat een vader dan kan overkomen is dat je jouw dochter haar laatste rustplaats geeft. Het blog van Joep Zander verheldert de kwestie, ook rondom de Kinderbescherming, in de zaak Het meisje van Nulde. Mannen worden niet serieus genomen.

Mannen hebben naast andere overlevingsstrategieën, ook andere strategieën om met geweld om te gaan. Ze hebben ander slachtoffergedrag. Ze laten zich niet horen. Eén van de belangrijkste redenen is dan toch wel schaamte. Daarnaast kun je denken aan:

  • Ze sluiten zich op in een andere ruimte, een veilige plek
  • Gaan het drama uit de weg, gaan naar familie of vrienden zonder de ware reden te vertellen
  • Slapen in de auto, schuur, garage of  ergens anders waar ze kunnen schuilen
  • Beloven te doen wat er van ze wordt gevraagd of geëist
  • Accepteren verantwoordelijkheid voor alle vormen van valse beschuldigingen
  • Verbergen hun gewelddadige partner
stop

Stop!

Schokkend en waar. De man slachtoffer huiselijk geweld. Er is nog steeds te weinig over bekend. En het wordt onvoldoende erkend door hulpverleners en maatschappij. Het is moeilijk goed cijfer materiaal te vinden die verduidelijkt hoe groot en ernstig deze groep is.

Opvallend is het materiaal over vrouwenmishandeling. Daarnaast zijn er enkele pagina’s door mannen voor mannen opgezet. Protesten tegen de zwarte leugens. Niet omdat het probleem niet groot is, maar omdat ze niet eenzijdig de Zwarte Piet willen krijgen. Wanneer deze leugens als waarheid worden aangezien, resulteert dit in zware nadelen voor de man. Denk aan uithuiszetting, straatverboden, echtscheidingen, toewijzing van hun kinderen, in maatschappelijke netwerken en gebrekkige hulpverlening.

 

Ondanks deze feiten, wie wat doet, geweld moet aangepakt worden! Mannen, vrouwen en kinderen moeten zich veilig en vertrouwd bij elkaar kunnen voelen.

Vaak lees je in mijn artikelen citaten op basis van eigen ervaringen. Dat is lastiger bij een artikel gericht op de man als slachtoffer en de vrouw als dader. Dan kom je in de wisselwerking terecht, de spiraal van geweld. Spanningen lopen nooit eenzijdig op, het zijn triggerpoints die de een op de ander heeft. Dat versterkt elkaar. Mijn ongezonde relatie was niet te redden. Achteraf de beerput opengetrokken en veel shit gezien. Het was niet mijn ‘schuld’ dat de relatie tot een einde kwam. De patronen zaten er al jaren in. Alle relaties voor mij hebben hetzelfde meegemaakt met mijn expartner. En alle toekomstige relaties verlopen niet anders.

Graag hoor ik jouw verhaal met betrekking tot de man slachtoffer huiselijk geweld? Was je zelf slachtoffer huiselijk geweld? Herken jij jezelf in het verhaal? Wat heb je gedaan om eruit te komen? Je kunt mij ook mailen en dan reageer ik persoonlijk op elisabeth@zodietyfuskerstboomstaat.nl. Niets doen is geen oplossing, praat over je (ex)relatie!